Modua

Perpaus nagusiak adierazitako ekintza NOLA gauzatzen den adierazten du modu perpausak, ekintza hori gauzatzeko modua, alegia.

Modu perpausek honela/horrela/hala formen tokia har dezakete, eta beraz, perpaus nagusiaren osagarri zirkunstantzialak dira, hau da, modua adierazten duten perpaus adberbialak.

Euskaraz perpaus jokatugabeak dira modu perpaus arruntenak, baina jokatuak ere badira noski.

EPD-MODUZKOAKDeskargatu

-(e)N ANTZERA

Egitura hau aurrekoen antz-antzekoa dugu formari dagokionez. Esangura aldetik, ordea, berdintasuna barik, antzekotasuna adierazten du.

Adibidez:

  • Nik ere zuk egin duzun antzera egin dut.
  • Hau lehengo egunean ikusi genuenaren antzekoa da.
  • Zure antzera egin dut.
  • Horko mutil hori nire antzekoa da.

-(e)N BEZALA / -(e)N BEZALAKO(A)

Hauxe dugu egiturarik erabiliena moduzko perpausak egiteko.
Aditz laguntzaileari edo trinkoari -n menperagailua erantsiz eta ondoren bezala modu-aditzondoa gehituz eratzen da.
Izenlagun gisa erabiltzen denean, -ko atzizkia eransten zaio.
Adibidez:

  • Jon zuk esan duzun bezala dago. (Nola? Ondo, pozik)
  • Jon zuk esan duzun bezalakoa da. (Nolakoa? Ona, jatorra)

Aditz laguntzailea ezabatzen denean, aditz-partitzipioa erabiltzen da.
Adibidez:

  • Zuk esan bezala egin dugu.
  • Hori behar bezala ixten ez baduzu, galdu egingo da.

-(e)N MODUAN / -(e)N MODUKO(A)

Bi egitura hauek aurreko atalean aztertutakoen baliokideak ditugu.
Formari dagokionez, aditz laguntzaileari edo trinkoari -N menperagailua erantsiz eta ondoren ‘moduan / moduko’ gehituz eratzen dira.

Adibidez:

  • Nahi duzun moduan egin dezakezu; niri berdin dit.
  • Anak esan duen modukoa da: baxua, lodia eta itsusia.
  • Anak esan duenaren modukoa da: berdin-berdinak dira.

-(e)NEZ

Moduzko egitura hau aditz laguntzaileari edo trinkoari -NEZ (-n + zerez) atzizkia erantsiz lortzen da.
Adibidez:

  • Irakasleak esan duenez egin dut.
  • Ikus daitekeenez, oso erraza da.
-N LEGEZ

Egitura hau bizkaieraz erabiltzen da batez ere.
Adibidez:

  • Irakasleak esan zuen legez egin behar ditugu.
  • Zuk esandako legez egin dut.
-N ERAN

Egitura hau -n moduan egituraren parekoa da. Zenbait lekutan erara eta eraz aldaerak erabiltzen dira.
Adibidez:

  • Aitak esan duen eran egin dut.
  • Hori neuk esandako eran ez egiteagatik gertatu zaizu.
  • Nork bere erara ikusten ditu gauzak.
-(e)N GISAN

Egitura hau -n moduan egituraren parekoa da. Zenbait lekutan gisara eta gisaz aldaerak erabiltzen dira.
Adibidez:

  • Lehen azaldu dizuedan gisan gertatu zen dena.
  • Ondoen iruditzen zaizun gisan egin dezakezu.