Aditzoina

Honako honetan aditzaren oina bakar-bakarrik hartuta osatu dugu ikasgaia.

Aditzoina zer den eta nola erabili behar den erakusten da, hasteko.

Konparazio batzuen bitartez aditzoinaren garrantzia azpimarratzen da, ondoren.

Dramatizazio bat eginez aditzoina bere testuinguruan jartzen da eta, bukatzeko,aditzoina non erabili ohi den agertzen da.

AB-jokatu-gabeak-I

ADITZOINA ZER DEN

Eduki semantikoa —esanahia, alegia— daraman aditzaren gunea da aditzoina (etor, ibil, egon, ekar, esan…).

Euskaltzaindiaren Hiztegian, aditz bakoitzaren sarrerako lehen aipuan, berariaz emana dator bakoitzaren forma.

Aditz-partizipiotik (→ aditz-partizipioa (aditzaren forma burutua)) lortzen da aditzoina.

  • hartu > har; bazkaldu > bazkal; txikitu > txiki;…
  • etorri > etor; erosi > eros; irakurri > irakur; utzi > utz;…
  • egon > egon; laga > laga; hil > hil; eho > eho;…

KONPARAZIOA

Aurreko ikus-entzunezkoan ikusi eta ikasitakoa sakontzeko egera edo jolas dramatikoa.

ADITZOINAREN ERABILERA

  • 1. Ahaleran, aginteran eta subjuntiboan, zein erabili behar da: aditzoina ala partizipioa (etor/etorri)? Euskaltzaindiaren arauak ez du beharkizunik sortzen, biak dira zuzenak, baina euskara batuan, bateko eta besteko tradizioa kontuan izanik, aditzoinaren (etor zaitez, ekar ezazu) aldeko joera da nagusi.
  • Aditz eratorrietan (gazte/gaztetu, elkar/elkartu, zehatz/zehaztu), aditzoinak bi forma dituenean (-tuduna eta -tu gabea), zeinen alde egin behar da?
    Horretan ere Euskaltzaindiaren arauak ez du beharkizunik sortzen, eta ez du ez hobespen ez lehenespenik eman.
    Nolanahi ere, euskara estandarrean, -tu/-du forma osoa idaztearen aldeko joera ari da nagusitzen Hegoaldean:
    gizenDU dadin, lodiTU daiteke, gauzaTU dezagun, etab.

ARGAZKIA

Aurreko ikus-entzunezkoan ikusi eta ikasitakoa sakontzeko egoera edo jolas dramatikoa.