Partizipioa

Ikasgai hau partizipioari eskaini zaio.

  • Partizipioa zer den eta noiz eta nola erabili
  • Partizipioa adjektibo bilakatzean zer forma hartzen duen
  • Partizipioa adberbio bilakatzen denean, zer forma hartzen duen
  • Partizipioa izen bilakatzean zer gertatzen zaion
AB-jokatu-gabeak-II

PARTIZIPIOA ZER DEN

aditz-partizipioa (aditzaren forma burutua)

Aditz perifrastikoetako aditz nagusiak lau molde (edo aditz-izenki) ditu, eta horietako bat da aditz-partizipioa:

aditz-partizipioa (etorri, aztertu, hil, esan).

PARTIZIPIOA = IZEN

Askotan partizipioa oso gertu egoten da izenetik. Ikusi:

  • Menditik berandu itzuli zen.
  • Elgoibarko mendi itzulia maiatzean izaten da.

itzuli > 1. adibidean, partizipioa aditz nagusia da, ohiko erabilera da hori.
itzulia > 2. adibidean, partizipioa izen bihurtu da.

PARTIZIPIOA = ADJEKTIBO

Partizipio

Aditzaren forma ez-jokatua, adjektiboaren ezaugarriak dituena.

Partizipioak izenondoaren testuinguru berean ager daitezke, izen sintagma baten barnean eta predikatu osagarri gisa ere bai.

Adibide hauetan, izen sintagma baten barnean daude:

  • Bago erorira, egurcari gusiak laster-ari dira. (Atsotitza, Oihenart)
  • Pago erorira, laster doaz zurginak.
  • Harri erabilic estu bilzen oroldiric. (Atsotitza, Oihenart)
  • Harri erabiliak ez du biltzen goroldiorik.

PARTIZIPIOA = ADBERBIO

Batzuetan autonomia osoa hartzen du, aditzondo balioarekin gehienetan.

Halakoetan -ta, -(r)ik, -(e)z eta -(e)an atzizkiak hartzen ditu:

  • Arras gosetua (goseturik), ostatu batean sartu nintzen.
  • Ikasleak oso nekatuta (nekaturik) jaitsi dira menditik.
  • Adinekoak egonean daude zahar etxean.